Anderhalf jaar natuurlijke stalling: mijn twijfels

[sanne2]

Na een begin op een standaard pensionstal (=paar uur per dag samen met een andere pony naar buiten, de rest op stal) staat Pardoes inmiddels al weer anderhalf jaar natuurlijk "gestald". 24 Uur per dag buiten dus, in een kudde en met inloopstal.

Het heeft hem veel goed gedaan. Er is op dit forum nog wel ergens een oud fototopic te vinden van onze eerste dag natural. Het hardnekkige bijten van Pardoes, was van de ene op de andere dag over (nou goed, Parelli heeft daar ook flink aan bijgedragen). Hij heeft in elke kudde altijd een vriendje gehad en komt over als een tevreden paard.

Maar... ik heb op dit moment twee twijfels bij deze manier van paarden houden. Die twijfels hebben niets te maken met het principe, want daar sta ik voor 200% achter. Maar wel met de praktische uitwerking.

Soms heb ik wel eens het idee dat Pardoes een paard is met zeer weinig sociale vaardigheden. Ik weet niet hoe hij de eerste drie jaar van zijn leven gehouden is en misschien heeft het daar niet eens mee te maken en is het gewoon zijn karakter. Maar in elke kudde waar hij tot nu toe gestaan heeft, zit hij van top tot teen onder de bijtplekken. Gisteren had hij twee oude bijtplekken boven zijn oog en nog een verse ter grootte van een euro er bij. Ik ben zo bang dat op een dag hij niet meer naast, maar in zijn oog geraakt wordt. Het aantal bijtplekken dat hij heeft is echt extreem, geen enkel ander paard in de kudde heeft dat zo en zo lang ik hem ken, is het altijd zo geweest. Hij lokt het vrees ik ook zelf uit. Op de eerste stalling zat hij in zijn nek onder de plekken: daar stond hij over de draad met een ander paard te knokken .

Mijn tweede twijfel heeft te maken met het voeren. Pardoes staat in deze kudde erg laag in rang, in de vorige was hij gemiddeld. Hij wordt door de dominantere paarden bij het eten weggehouden maar ik geloof dat hij tussendoor samen met zijn Tinkervriend "bijeet". Al sinds ik hem heb is hij wat aan de magere kant en dat is nooit echt bijgetrokken. Ik denk niet dat hij op dit moment te weinig eten krijgt, maar misschien is het de stress van het laagste in rang zijn die er voor zorgt, dat hij niet aankomt.

Ik vind het moeilijk: ik wil hem graag natuurlijk blijven houden maar ik moet wel kritisch blijven op wat het beste voor hem is. Aan zijn plaats in de kudde kan ik niets doen. Aan zijn sociale vaardigheden ook niet. Wel doe ik hem op dit moment een canvas deken op, die een beetje als schild kan fungeren. Wanneer ik er ben voer ik hem extra bij.

Herkennen jullie dit soort dilemma's?

[Antheman]

Yep, ik herken ze.

Ik hou mezelf altijd voor me, als ik het moeilijk heb, wanneer het langdurig regent ofzo

Dat ik mijn paarden een paardwaardig bestaan geef. MIJN normen en waarden moeten daardoor opzij.

[Mafhaf]

Wel herkenbaar deels. Lodash zat op de vorige stalling ook altijd onder de wondjes. Hij is wel sociaal vaardig, maar vond spelen met alles en iedereen gewoon te leuk. Zeker als er weinig te eten stond... Gelukkig geneest hij bizar snel, dus ik maakte me er eigenlijk nooit zorgen over.

Overigens stond hij daar in een ruinenkudde en nu in eeen gemengde kudde. Hij staat nu 9 maanden op deze stal en heeft zegge en schrijve 3 of 4 wondjes gehad... Interesting...!?

Voer: mijn paarden hebben één groot voordeel wat betreft voeren: de dikke staat ongeveer onderaan in de rangorde en de dunne ongeveer bovenaan. Dat is wel praktisch hoor! Als er straks amper gras meer staat en er kuil bijgevoerd wordt, dan kan Lodash de hele dag aan de bak en Susan niet. Prima. Maar als dat niet zo was, zou ik daar dus wel echt mee zitten!

Maar Susan is echt wel te dik geworden dit jaar. En heeft niet zulke super hakgewrichten. Dus zou echt beter zijn als ze wat dunner was... Maar ja... Hoe dan? In t voorjaar krijgt ze een graasmasker. Ook zoiets.

Geen schuilstal bij ons, ook toch wel jammer. Over Susan maak ik me geen zorgen, en over Lodash met af en toe gepaste deken ook niet echt. Als hij geen deken heeft omdat ik te laat was en hij al nat was, en het regent nog 3 dagen door, dan zit ik daar wel mee ja...

Wat ik wel weet: Susan is op dit adres gelukkiger dan ik haar ooit gezien heb. En Lodash kan zo genieten van zijn rengalopjes op 3 hectare.... Ze zijn soepeler dan op de paddock-met-weidegang-stalling...

Maar het is wel geDOE. Ik heb het er graag voor over.

[jiske]

Yep, ik herken ze.

Ik hou mezelf altijd voor me, als ik het moeilijk heb, wanneer het langdurig regent ofzo

Dat ik mijn paarden een paardwaardig bestaan geef. MIJN normen en waarden moeten daardoor opzij.

Soms vraag ik me dat af, van wie die normen zijn. Soms lijkt het ook wel alsof het alleen het ideaal en dus de normen van de baas zijn en dat niet ieder paard het daar goed op doet.

Maw kijk naar het individu: als je paard laagste in rang is en duidelijk een pispaaltje, kan hij of zij (dankzij onze onnatuurlijke hekken) niet wegkomen als dat gewenst is....

[Nacino]

Soms vraag ik me dat af, van wie die normen zijn. Soms lijkt het ook wel alsof het alleen het ideaal en dus de normen van de baas zijn en dat niet ieder paard het daar goed op doet.

Die 'normen' zijn afkomstig van het gedrag wat een paard zou uitvoeren wanneer hij in het 'wild' zou kunnen rondlopen in een kudde/harem. Naar die maatstaven proberen 'naturals' paarden te houden.
Omdat niemand een stalling heeft met 10 hectare weide/bos/duin/natuur moet er wat betreft het voeren op enkele punten worden afgeweken van wat 'natuurlijk' is. Het voer wordt verstrekt op een relatief klein gebiedje, wat problemen in de hierarchy kan oproepen. (dat is bij ons op de weide ook zo, maar een voldoende aantal voerbakken maakt het probleem wel minimaal).
Daarnaast zijn de 'kuddes' op onze natural stallen door mensen samengesteld. De paarden in de groep zullen het dus maar moeten doen met hun aangewezen groepsgenoten terwijl deze elkaar 'in het wild' waarschijnlijk nooit zouden opzoeken. Het wisselen van paarden kan ook een grote invloed hebben op de rest van de paarden, ik denk met name voor die heel hoog of heel laag in rang.

Bij Nacino merk ik vooral wanneer er een nieuw paard bijkomt (of soms als er een paard weggaat) dat hij van slag is. Hij is dan zó bezig met dat nieuwe paard en zijn kudde dat hij volgens mij vol stress hormoon zit. Ik denk dan van moet dan nou, maargoed, als het niet te vaak gebeurd dan denk ik niet dat het kwaad kan en dat het tot op zekere hoogte hoort bij wat voor een paard natuurlijk is.
Een schuilstal hebben we ook niet, maar die mist hij ook absoluut niet. Schaduw is er genoeg en dat is het enige waarvoor hij een stal ooit uit zichzelf gebruikte.

Voor paarden laag in rang lijkt mij een 'natuurlijk' stalling het lastigste. Meestal is er toch een beperkt aanbod aan voedsel (of dat nu strookbeweiding, 2x per dag hooi of at lib hooi op een klein oppervlak is). Dit soort paarden zullen dan altijd de pineut zijn en erg hun best moeten doen aan voer te komen. Ik denk wel dat wanneer je er goed over nadenkt en het goed aanpakt, je deze problemen kunt minimaliseren. Maar dat hangt ook weer van je stal(eigenaar) af natuurlijk.

En die wond(jes), ja daar heb ik me maar overheen gezet hoor. Dat zijn er zo veel! En waar ze vandaan komen? Hij is gewoon soms een vervelende klierende etterbak en dan krijgt hij wel eens een lel. En aangezien hij niet bang is van lellen, zijn ze regelmatig raak
Een ongeluk kan altijd gebeuren, op zijn andere semi-natural stalling liep Nacino een botsplinter op in de wei, maar daarom 'laat' ik nu geen dingen ofzo, dat is gewoon een risico. En persoonlijk denk ik dat zo'n risico nog groter is op een normale stalling.

Ik denk dat je (wel per paard) de afweging moet maken wat de voordelen zijn van hoe je hem nu houd en van hoe hij 'vroeger' stond. Als ik dat voor Nacino doe, dan komt zijn huidige stalling er het beste uit.

[Lon]

Ik snap je twijfels, het is niet leuk om je paard zo toegetakeld en magertjes te zien. Ik heb die twijfels wat betreft het toetakelen ook gehad toen er nog een Hafmerrie bij King in de kudde stond. Zij moest niks van hem hebben en mepte hem dagelijks uit haar buurt en dus ook uit de buurt van het voer. King was meestal niet snel genoeg weg om die klappen te ontduiken, dus had de hele tijd wondjes aan zijn achterbenen en was op een gegeven moment ook kreupel achter. DA erbij, rontgenfoto, scan, smeersels...het ging wel weer over, maar hij mocht een hele tijd maar heel weinig doen en er zat een fikse dierenartsrekening aan het verhaal vast De haf was er als laatste bij gekomen en ik heb aan de stalhouder gevraagd haar uit de kudde te halen. Dat heeft hij gelukkig gelijk gedaan. Als die mogelijkheid er niet was geweest had ik waarschijnlijk King uit de kudde gehaald, het werkte gewoon niet samen en ik wou niet het risico lopen dat ze hem iets blijvends zou aandoen. Nu gaat het erg goed met het paard wat erbij gekomen is (die Fries, die heb je gezien). Bijtwonden heeft hij af en toe wel, maar dat heelt wel weer, dat vind ik zelf niet zo erg.
Dat Pardoes misschien niet genoeg te eten krijgt lijkt me een lastig probleem. Kan het voer niet in wat meer hopen verdeeld worden, zodat hij altijd naar een andere hoop kan lopen als hij weggejaagd wordt? Of anders op zoek naar een plek met een kleinere kudde?

[myracara]

Maw kijk naar het individu: als je paard laagste in rang is en duidelijk een pispaaltje, kan hij of zij (dankzij onze onnatuurlijke hekken) niet wegkomen als dat gewenst is....

Ja daar ben ik het wel mee eens.
Op onze stal hebben we de mazzel dat de wei bestaat uit 3 gigantische weide`s. Daardoor kunnen de paarden dus wél bij elkaar uit de buurt blijven en in de meeste gevallen ook wegkomen.
Ik heb 2 keer meegemaakt dat er een paard uit angst (IJslanders zijn een aantal keer gewoon door de draad heen gelopen omdat hun gras op was haha) door draad heen ging en één van die keren was dat door een ander paard. Dat was een paard dat weg was geweest en terugkwam in de kudde. Geen pispaaltje, maar de hoogste in rang wist even niet wat hij met dr aanmoest.
Pispaaltjes hebben wij sowieso niet in de kudde, het is natuurlijk ook niet zo dat er één rangorde is. Bij ons heb je echt een groep van lager in rang staanden die samen eten.
Sommige paarden komen niet vaak bij het eten nee, maar als er genoeg is komen ze vanzelf aan de beurt. En in onze kudde staan de paarden die het kunnen gebruiken grappig genoeg hoog in rang en die eten in etappes. Tussendoor mogen hun 'onderdanen' even eten. De IJslanders en Haflinger en Fjord.

Verder maak ik me wel vaak zorgen over Myra. Dat ze niet onder de bomen durft te schuilen, niet genoeg eet, teveel zand eet, haar stal mist, nat wordt, vies worden stom vindt, de deken stom vindt, kou vat, koliek krijgt, kreupel is, hoofdpijn heeft, eenzaam is, zichzelf zielig vindt, haar naam niet mooi vindt, mij stom vindt, haar kleur deken niet mooi vindt.....uhh ja zorgen maken wel dus, maar dat heeft meer met mij te maken

[trea]

Herkennen jullie dit soort dilemma's?

Helaas wel. En ik kan het niet aanzien, wÃ*l het ook niet aanzien.
Negen maanden lang hebben we een ijslander gehad bij Enya en Amy. Ze gooide de hele rangorde overhoop door binnen 1 dag boven Enya te gaan staan. Amy kon dat op één of andere manier niet verkroppen.. ze heeft geknokt met die ijslander tot de dag dat deze wegging. Met eten zette ik ze altijd apart want langer dan 20 seconden bij een hooiruif staan lukte niet. Ze bleven elkaar wegjagen.

Na negen maanden heb ik een andere kudde gezocht voor de ijslander. Tussen een stel soortgenoten ging het erg goed, en hier keerde de rust terug.

Met Pebbles en Troy erbij gaat het wél heel goed gelukkig! Anders zou ik echt gaan zoeken naar een oplossing, want ik vind het vreselijk dat geknok en kan het niet aanzien als er een paard bij zijn hooi wordt weggehouden.

Kom je iedere dag bij Pardoes? Zou je geen nachtstal voor hem kunnen regelen? Zodat hij 's nachts alleen tot rust kan komen met een enorme berg hooi?

[haidi]

ik herken het niet maar kan het me wel levendig inbeelden helaas....

natuurlijk paardhouden... wij hebben er het gedomesticeerde bij gezet.

een paard dat van nature altijd in kudde wel wat vind om te knabbelen, wordt vaak verdrongen in de huidige beperkte huisvesting door hogere in rang zijnde paarden.

Ik hou niet van een berg hooi of een hooiruif in het midden van de weide...

onze paarden evenals de pensionpaardjes krijgen verspreid over het weiland 2 ha in de winter voor de ene groep, 1 ha voor de andere, hun hooi in kleine plukjes.

Dit maakt dat we sochtends en savonds een dik half uur bezig zijn met alleen nog maar rond te wandelen op de weilanden en hooi te leggen.

Enorm arbeidsintensief maar ik heb het ervoor over omdat dit hun meest natuurlijke grazen benadrukt. Ik hoor het meermaals dat natuurlijk paardhouden veel goedkoper is.... heb ik mijn serieuze bedenkingen bij maar soit....

Wij hebben nooit gevechten, bijtwonden,.... in onze kudde om de simpele reden dat ze de vrijheid en ruimte hebben, weliswaar beperkt tussen een omheining maar toch...

Misschien een optie om het ruwvoer op die manier aan te bieden zodat de minder in rang zijnde paarden altijd een plekje eten hebben.

Water daarentegen hebben we maar op 1 centrale plek en daar wachten ze hun beurt netjes af

[sanne2]

Bedankt voor jullie antwoorden. Fijn om te lezen dat ik niet de enige ben die weleens tegen dit soort vragen aanloopt.

@Nacino: ik heb me al anderhalf jaar over al zijn wondjes en wonden heengezet. Maar ik begin bang te worden, zeker nu hij de laatste tijd veel wondjes op zijn hoofd heeft, dat hij er een keer blijvende schade aan overhoudt. Dat is gewoon een kwestie van kansrekening: als hij maar vaak genoeg gebeten en gemept wordt...

@Trea: ik kom er 4 a 5 keer per week. Aan de optie van een aparte nachtstalling heb ik ook gedacht. Alleen die is op dit moment bezet. Maar ik zal het er eens over hebben met de staleigenaar.

Op zich is er overigens overdag wel genoeg ruimte voor alle paarden om te eten. En ik hoor van de staleigenaar dat wanneer er geen mensen zijn, de paarden heel rustig samen zijn (mensen delen lekker voer uit en daar worden ze misschien onrustig van). Het zijn meer zijn karakter en positie in de groep die het hem wel eens moeilijk maken.

[sannie]

Op zich is er overigens overdag wel genoeg ruimte voor alle paarden om te eten. En ik hoor van de staleigenaar dat wanneer er geen mensen zijn, de paarden heel rustig samen zijn (mensen delen lekker voer uit en daar worden ze misschien onrustig van). Het zijn meer zijn karakter en positie in de groep die het hem wel eens moeilijk maken.

Kun je voor je eigen gemoedsrust niet 'ns een dagje vrij nemen en de paarden observeren als er niemand is en wanneer er andere mensen zijn? Dan weet je meteen of de staleigenaar gelijk heeft als hij zegt dat ze normaal heel rustig zijn, en kun je zien of de onrust door de mensen of door het lekkers komt. Als blijkt dat het uitdelen van lekkere hapjes tot knokpartijen leidt lijkt het mij niet onredelijk om regels op te stellen voor het voeren, bijvoorbeeld alleen je eigen paard hapjes geven en alleen uit het zicht van de andere paarden.
Met een beetje geluk kun je als je zo'n dagje gaat gluren ook zien in hoeverre Pardoes z'n wondjes aan zichzelf te danken heeft. Misschien wordt hij niet eens zo vreselijk in elkaar geslagen maar heeft 'ie een maatje met wie de stoeipartijen soms een beetje heel erg enthousiast worden. Als je weet dat hij open ligt omdat hij heel blij aan het spelen is geweest is dat vast makkelijker te aanvaarden dan wanneer het komt doordat een dominante etter hem heel het terrein over heeft gejaagd.

[sanne2]

He Sannie. Dat vind ik echt een goed idee! Ik heb hem nog nooit voor een langere tijd in de kudde geobserveerd. Het zal gevoelsmatig zeker uitmaken of hij structureel afgerost wordt of iets te enthousiast speelt. Al blijft het natuurlijk moeilijk te verteren wanneer hij daardoor blijvende schade zou oplopen... Want ik heb op dit moment wel het idee dat ik hem aan een groter dan gemiddeld risico op verwondingen blootstel.

[Nacino]

He Sannie. Dat vind ik echt een goed idee! Ik heb hem nog nooit voor een langere tijd in de kudde geobserveerd. Het zal gevoelsmatig zeker uitmaken of hij structureel afgerost wordt of iets te enthousiast speelt. Al blijft het natuurlijk moeilijk te verteren wanneer hij daardoor blijvende schade zou oplopen... Want ik heb op dit moment wel het idee dat ik hem aan een groter dan gemiddeld risico op verwondingen blootstel.

Ik snap wel dat jij vind dat je hem aan dat risico blootstelt, maar als je het van de andere kant bekijkt... Het is ongeveer hetzelfde als je kat heel zijn leven binnenhouden omdat hij misschien overreden zou kunnen worden. En dan is overreden nog een stapje erger dan blind, kreupel etc.
Wat ik wilde zeggen, Nacino hééft ook echt iets opgelopen. Hij is er aan geopereerd en alles (en ik vervolgens indirect ook zelfs maar das een ander verhaal ). De DA's konden niet eens met zekerheid zeggen of hij niet kreupel zou blijven.

Maar... ik had het achteraf niet anders gedaan! Ik heb liever dat hij met andere paarden buiten staat en zijn eigen gang kan gaan met alle risicos (die opzich best meevallen in een normale kudde, veel verwondingen hebben niets met andere paarden te maken ook nog eens) voor lief dan dat ik hem beperk in zijn vrijheid voor mijn gemoedsrust.
En zoals ik al zei, Nacino zit héél vaak onder de schrammen, wondjes etc. (ook op zijn hoofd hoor!) heeft soms een dik oog etc. Waarvan? Hij staat hoogste in rang, dus dat zegt echt niet alles.
Vaak valt het allemaal wel mee, sommige paarden zijn gewoon bikkels en kijken niet uit, zoals Nacino regelmatig.

Ik snap je ongerustheid, maar ik denk dat het best meevalt. En een dagje observeren, dat is zeker een goed idee!

[jiske]

Wat voor de een meevalt en acceptabel is, is dat voor de ander niet. Ik vind het trouwens onterecht om het te vergelijken met een kat die je zijn hele leven binnenhoudt.
Daarmee zeg je in feite zoals jij het doet alleen maar de goede keuzes zijn en als iemand het liever wat anders doet, een slechte beslissing voor zijn paard maakt.

Wat is er natuurlijk aan een postzegeltje gecultiveerd land, een samengeraapt stelletje paarden van verschillende eigeneren en daaromheen een hekje?
Zijn dat de normen van het paard? Lijkt mij niet.
En al die verschillende eigenaren halen dan ook nog eens op verschillende tijden hun paarden in en uit de groep. Iets wat absoluut niet bevorderlijk is voor de onderlinge rust en verhouding.

Jezelf een ideaal voorhouden omdat het zo natuurlijk zou zijn en zo paardwaardig....?
Daarmee niet naar je eigen paard kijken vind ik ronduit dom want daarmee doe je je paard tekort. Een paard vraagt er echt niet om om steeds klappen te krijgen en moeilijk bij het voer te kunnen komen.

[Mafhaf]

Geen schuilstal bij ons, ook toch wel jammer. Over Susan maak ik me geen zorgen, en over Lodash met af en toe gepaste deken ook niet echt. Als hij geen deken heeft omdat ik te laat was en hij al nat was, en het regent nog 3 dagen door, dan zit ik daar wel mee ja...

En waar ik zei dat ik me over Susan geen zorgen maakte wil ik dat graag terugnemen STOP

Vandaag at ze in het bakje, stond gewoon rustig na het rollen te eten en te BIBBEREN! Over haar hele lijf. Spieren achter de ellebogen, op haar billen, achterkant achterbenen, buik, ribspieren, ALLES.

Het zag er ook uit alsof haar vacht niet meer isoleerde, lag helemaal doorweekt plat strak op haar rug. Het regent dan ook al daaaaagen en ze worden gewoon nooit meer tussendoor droog zo...

En kan best zijn dat ze dat bibberen doet om warm te worden, you can call me Penny, maar ik heb haar een soort van zweetdeken aangedaan (een waterdichtachtige, kon ze daaronder vast wat drogen), ben naar huis gereden, deken gehaald en terug: Susan deken op. Ik fijn slapen vannacht.

Het was sielugh!