Chroomgelooid leder giftig?

[ridade]

Ik zag dat kussenleder chroomgelooid is (dat fijner, zachter soort leder dat ze ook gebruiken voor zetels en ook voor de kussens van een zadel), die ze dus ook gebruiken voor de polstering van neus-en kinriem. Chroomgelooid schijnt giftig te zijn en mag nooit in direct contact komen met de paarde-huid. Nu merk ik tot m'n ontstelling dat bijna alle grote merken chroomgelooid leder gebruiken voor de bescherming onder kin en op de neus.... klopt dit?

[Monsterpony]

Chroomgelooid leer wordt, helaas, nog vrij veel gebruikt, vooral goedkoop tuig is vaak chroomgelooid leer omdat het goedkoper is dan plantaardig gelooid leer.
Omdat het leer met chemicaliën is gelooid kunnen deze via de huid in de bloedbaan trekken, sommige paarden geven er echt heftige of allergische reacties op maar bij de meeste paarden zul je er niets van merken. Neemt niet weg dat het goed is natuurlijk.
Ik verbaas me vooral over de choomgelooide leren bitjes die op de markt zijn (die witte goedkopere).

Maar er is wel plantaardig gelooid leer wat voor onderleggen van paardentuig geschikt is, schapenleer kan bijvoorbeeld ook plantaardig gelooid worden, alleen is dit meestal een stuk duurder. Vaak wordt er ook nepleer gebruikt voor het onderleggen.


Wit of grijzig leer is chroomgelooid (of geverfd maar geverfd leer moet je ook niet willen tenzij geverfd met olie maar dat kan niet wit) en zie je vaak bij goedkope (show) hoofdstellen en halsters (en dus leren bitjes :\ )
Andere leersoorten die je wel eens voor paardentuig gebruikt ziet die chroomgelooid zijn: nubuck, suede, hert, latigo is ook vaak deels chemisch gelooid en natuurlijk het gewone chroomgelooide leer.

Plantaardig gelooide leersoorten: Engels leer en Harness/tuigleer

Paard zal niet doodgaan van chroomgelood leer tuig maar als je het kan vermeiden raad ik het wel aan.

[ridade]

Thx voor je uitleg. Is heel interessant om weten. Ik heb ondertussen ook antwoord gehad van een zadelmaker, dat ik geen plantaardig gelooid leder mag gebruiken voor de kussens onder de neus en bescherming van de kin, omdat het plantaardig gelooid leder na een eind hard gaat worden. Dat verbaast me, gezien het feit dat plantaardig gelooid kalfsleder erg soepel en zacht is. Ik doe even de test en zie of dit klopt...
Zijn uitleg was het volgende: Chroomgelooid kussenleder wordt beschermd doordat de chroomzouten langs de buitenzijde van het vel uitgespoeld worden met heel veel water teneinde het te kunnen verven, dus niet schadelijk bij aanraking.
Een ander verhaal is het groenachtige tuigleder, dat komt direct in aanraking met de huid.

[masja]

Voor plantaardig gelooid leder (het heet zo omdat er plantaardige bestanddelen zoals eikenschors gebruikt worden in het looiproces) moeten looierijen speciale zuiverings-installaties hebben tegenwoordig, vandaar dat veel looierijen gestopt zijn met plantaardig looien. Je kunt er dus wel vanuit gaan dat de rest van de looistoffen gewoon ook giftig is. (Dus ik heb het sowieso niet op leren bitjes)
Dat plantaardig gelooid leer hard wordt, dat komt door slecht onderhoud, vaak nat-droog etc. chroomgelooid leder heeft daar idd. geen/weinig last van (ligt er maar net wat je ermee doet ). Als je je spullen van tijd tot tijd onderhoud met goede middelen zal dat niet zo zijn.
Natuurlijk is al het leer heel goed behandeld en gespoeld zodat er niet zomaar giftige stoffen vrij komen. (Maar bij bitten vind ik dat dus een beetje anders, aangezien het contant in een vochtige mond zit en er vaak ook nog op gekauwd wordt en het zit via speeksel al snel in de bloedbaan. Misschien is het niet zo... )

Edit: Waarom zouden mensen geen last hebben van hun bank of leren jas of horlogebandje, en een paard wel van zijn hoofdstel?? Een paard heeft nog vacht, mens zit er meteen met de huid op.

[sablou]

Chroomgelooid leer is giftig.
Plantaardig gelooid leer is ook giftig.

Kan ook eigenlijk niet anders, want in het looiproces moeten bepaalde stoffen - chroombromide bij chroomlooien en (o.a.) eikenloog bij plantaardig looien - het verrottingsproces stoppen. Het liefst zonder dat tijdens het looien het leer (te) hard wordt.
Uitzondering is rawhide (ook wel gebruikt voor kauwbotten voor honden); het wordt gelooid van mindere kwaliteit leer en dat zonder giftige stoffen. Het proces is veel eenvoudiger, maar het resultaat is niet echt geschikt voor verwerking in kleding en/of tuigage.

Chroom.
Bijna al het “Engels” tuig is van chroom gelooid leer. Het proces is veel goedkoper en veel sneller dan plantaardig looien. In India, Pakistan en Thailand is dit proces al eeuwen DE manier van looien. En daar komt tegenwoordig het leeuwendeel van het “Engelse” vandaan.
Voor het looien met chroom heb je niet veel “kennis” nodig en ook geen bijzondere technieken. Bovendien KAN het resultaat zeer soepel zijn en dat is veel gevraagd.

Plantaardig.
Het aantal looierijen (in de EU) dat nog plantaardig looit is sterk terug gelopen. Vooral vanwege de milieuwetten die verplichten, dat het afvalwater van dit proces in een waterzuivering weer schoongemaakt wordt. Zo is dat goedje zeer giftig, door het gebruik van o.a. eikenschors. Een 2e reden is, dat het proces veel langer duurt (soms wel meerdere maanden) en dus gewoon duurder is. En om het leer soepel te krijgen moet je er tijdens het proces veel meer handelingen op loslaten.

Latigo.
Latigo is leer dat plantaardig gelooid is , met als belangrijk bestanddeel ….rode pepers.
Daar komt (door de chemische reactie) ook de rode kleur vandaan. Latigo leer is zeer giftig en mag in EU al niet meer gemaakt worden. In USA en Z-Amerika ziet men dat – nog - even anders. Het gevolg is – helaas – veel imitatie.

Hoe giftig?
Maar is het nou zo giftig, dat het “over kan gaan op mens en dier”?.
Die vraag wordt voor een groot deel beantwoord door het gegeven of het leer NA het looien wel goed wordt uitgewassen. Ook dat kost geld – schoon water is in veel gevallen niet goedkoop OF het kost veel geld om het weer schoon te maken – en dus heeft dat te maken met de “kwaliteit” van het looiproces. En omdat hogere kwaliteit vrijwel altijd meer geld kost kunnen we allemaal onze conclusie trekken. Ik weet gelukkig waar mijn leer vandaan komt.

Bitten van leer.
Ja, die zijn er.
Helaas heeft een slimme “blanke” bittenmaker het (bewust?) niet goed afgekeken van zijn “Native American“ “Bitmaker” collega”. Want die gebruikte daar rawhide of in de zon gelooide buffelhuid voor. Maar dat was wat moeilijker in de verwerking en dus…..

[Callippo]

Bedankt voor deze uitgebreide uitleg, Sablou.

Dat latigo met rode pepers gelooid werd wist ik niet.
Verklaart wel waarom het zo extreem rood afgeeft in de was

[ridade]

Sablou, heel erg bedankt voor deze uitleg, dit is heel erg interessant! Dat plantaardig gelooid leder ook giftig is, dat wist ik niet. Ik heb nu een stuk op proef gekregen, zelf geverfd in het zwart en als kussen voor de kin ingenaaid. Het leder is veel beter bewerkbaar, soepeler en zachter, maar dit is dus ook niet heb beste alternatief voor chroomgelooid? Welk leder gebruik ik dan best voor het kussen onder de neus en de kin?

[ridade]

Voor plantaardig gelooid leder (het heet zo omdat er plantaardige bestanddelen zoals eikenschors gebruikt worden in het looiproces) moeten looierijen speciale zuiverings-installaties hebben tegenwoordig, vandaar dat veel looierijen gestopt zijn met plantaardig looien. Je kunt er dus wel vanuit gaan dat de rest van de looistoffen gewoon ook giftig is. (Dus ik heb het sowieso niet op leren bitjes)
Dat plantaardig gelooid leer hard wordt, dat komt door slecht onderhoud, vaak nat-droog etc. chroomgelooid leder heeft daar idd. geen/weinig last van (ligt er maar net wat je ermee doet ). Als je je spullen van tijd tot tijd onderhoud met goede middelen zal dat niet zo zijn.
Natuurlijk is al het leer heel goed behandeld en gespoeld zodat er niet zomaar giftige stoffen vrij komen. (Maar bij bitten vind ik dat dus een beetje anders, aangezien het contant in een vochtige mond zit en er vaak ook nog op gekauwd wordt en het zit via speeksel al snel in de bloedbaan. Misschien is het niet zo... )

Edit: Waarom zouden mensen geen last hebben van hun bank of leren jas of horlogebandje, en een paard wel van zijn hoofdstel?? Een paard heeft nog vacht, mens zit er meteen met de huid op.

Ik leerde in de les dat chroomgelooid leder nooit in direct contact mag komen met de huid, maar mijn leraar zegt nu dus dat dit gaat over het groen-kleurige leder wat ze bvb gebruiken voor de singelstoten omdat dit soort leder niet rekt en zeer stevig is, hij had het dus niet over kussenleder. Daar kussenleder ook deels chroomgelooid is, ontstond er bij mij verwarring. Ik wist niet dat kussenleder zo gespoeld werd ivm het verven. Dus ik kan het wel gebruiken voor de polstering van neus en kinriemen als ik het goed begrepen heb.

[masja]

Daar gebruik ik het ook voor en nog nooit problemen over gehoord. Maar zoals Louis al zei, bijna al het engels tuig is gemaakt van chroomgelooid leer. Ik gebruik dat leer als linings, onderleg(dubbele lining)bij neusriemen, frontriem,en soms hele hoofdstellen/hondenhalsbanden en voor polstering (met schuimrubber erin) voor neusriemen e.d.

[Antheman]

dank voor de uitleg

[sablou]

Sablou, heel erg bedankt voor deze uitleg, dit is heel erg interessant! Dat plantaardig gelooid leder ook giftig is, dat wist ik niet. Ik heb nu een stuk op proef gekregen, zelf geverfd in het zwart en als kussen voor de kin ingenaaid. Het leder is veel beter bewerkbaar, soepeler en zachter, maar dit is dus ook niet heb beste alternatief voor chroomgelooid? Welk leder gebruik ik dan best voor het kussen onder de neus en de kin?

Ik sluit me aan bij Masja's statement, die veel meer ervaring heeft in het maken van hoofdstellen etc. als ik.
ALS ik "underlayement" maak, dan altijd van "meubelleer" (en dat is dus vaak chroom gelooid).
Onder mijn zadels zit "biologisch / medisch" gelooid schapenvacht; een kwaliteit vacht, die zo schoon is, dat die ook in ziekenhuizen etc. gebruikt kan (mag) worden; let wel zeker niet ieder schapenvachtke voldoet aan die norm.

[ridade]

Nog eens bedankt dat jullie zo'n info willen delen! Ik heb er enorm veel aan gehad!
Sablou, van u heb ik al enorm veel geleerd. heel heel erg bedankt hiervoor (ik ben degene die een McCellan in een Middeleeuws geïnspireerde uitvoering wil maken voor m'n brede Lusitanomerrie)